23. LIST DO N.

 […]

Nie będziemy się troszczyć o daleką przyszłość.

Postaramy się o to, żeby działo się jak najlepiej.

Im gorliwiej się postaramy, tym więcej zepsujemy

I tym gorzej wszystko powikłamy, aż wreszcie się pogrążymy

Na samo dno zamętu. Wtedy się zatrzymamy.

Konstandinos Kawafis Zstąpienie bogów, przeł. Z. Kubiak, 
za Jacek Dukaj, Crux

Szanowny N.

               

             W pierwszym odruchu użyłbym słów wyrażających obrzydzenie i odrazę. Ale kiedy próbuję przemyśleć to spokojnie, dochodzę do wniosku, że to nie tylko Twoja wina. Całe lata zaniedbań, cynizmu, kłamstw, manipulowania i lekceważenia przez kolejne władze i opozycje musiało przynieść takie efekty. Ale może jeszcze nie wszystko stracone? Kiedy czytam albo słyszę Twoje argumenty, utwierdzam się w przekonaniu, że światem rządzą tylko dwie emocje: miłość i strach. Obie są ludzkie. Wszystkie inne od nich pochodzą. Jeśli wierzysz, że Bóg dał Ci wolną wolę (a lubisz się na Niego powoływać), musisz unieść świadomość, że to Ty sam wybierasz między nimi. Ktokolwiek nie szeptałby Ci do ucha.

                Miłość, taką pojmowaną dużo szerzej niż seks, traktujesz jak słabość. Ze słabościami nie należy się obnosić, bo na pewno ktoś wykorzysta je przeciwko Tobie. W końcu miłość rani. Ile Twoich związków z bliskimi osobami nie było niczym więcej niż realizacją konwencji? Każdy krok poza ustalony przed wiekami przepis traktujesz jak zdradę narodu. Bywa, że jedyną formą miłości, jaką demonstrujesz, jest umiłowanie Ojczyzny. Twoja Ojczyzna to Dziedzictwo, Tradycja, Honor i Świętość. Idealna, Niepokalana i otoczona aureolą cierpienia. Ty poczuwasz się do obowiązku być jej rycerzem. Miarą tej miłości jest liczba powalonych Jej wrogów. O tym, kto jest wrogiem, a kto nie, decydujesz Ty i Twoi towarzysze.

                O nienawiści wiesz dużo więcej. Czy mógłby to być wspólny z ojcem temat Waszych rozmów, których, być może, nigdy nie było? Nienawiść daje Ci poczucie siły, a tylko siła Ci imponuje. Nienawidzisz wszystkiego, co nie idzie w parze z Twoim światopoglądem, który jest prostszy niż kieszonkowe opracowania lektur szkolnych. Wszystko, co się w nim nie mieści, uważasz za oszustwo albo niepotrzebne komplikowanie prostych oczywistości przez zakłamanych wykształciuchów. Z historii interesują Cię tylko wybrane fragmenty, poprzestajesz na skutkach, nie szukając przyczyn. Mówisz poszłem albo włanczać i nie widzisz w tym problemu. Kiedy kończą Ci się argumenty, a to dzieje się szybko, zawsze zostaje Ci przemoc. Obrazić Cię może cokolwiek, a w pielęgnowaniu urazy jesteś mistrzem. Śmierci wrogom życzysz częściej niż zdrowia własnej rodzinie - przeważnie w imię wiary w Jezusa Chrystusa. Marzysz o świecie posortowanym, gdzie wysokim murem i drutem kolczastym oddzielone będą od siebie narody, kultury i rasy. Napletek jest dla Ciebie najważniejszą częścią ciała. Twoim zdaniem całe zło świata pochodzi od jego braku. Wolisz nosić szyte na czyjąś miarę ciasne idee, za które płacisz osobistą wolnością, niż wykonać wysiłek użycia wyobraźni. Słuchasz tylko tych, którzy mówią Ci to, co chcesz usłyszeć. Nie chcesz wiedzieć, że w ten sposób stajesz się ich niewolnikiem.  

                Każdego dnia zasłaniasz twarz jakąś maską, a każde prężenie mięśni kryje strach. Boisz się, że nie będziesz miał pracy, z której mógłbyś żyć, chociaż nie każda dorasta do Twoich oczekiwań. Obawiasz się, że ktoś może Ci płacić mniej niż Ci się, z racji bycia Polakiem, należy i na Twojej nędzy będzie się bogacić. Oczywiście, to nigdy nie będzie prawdziwy Polak. Boisz się kobiet z zasłoniętymi twarzami i ich mężczyzn – odpowiada Ci wiara w to, że zabijanie nas jest sensem ich życia, bo łatwiej Ci zarażać swoim strachem innych. Świat wokół Ciebie ciągle się zmienia i tracisz oparcie. Stąd twierdze, bastiony i straże – potrzebujesz symboli obrony, bo ciągle spodziewasz się ataku. Jesteś czujny, bo wszędzie czają się wrogowie i zdrajcy. Zżera Cię obawa, że ktoś może okazać się w czymś lepszy od Ciebie, bo wartościowanie wpojono Ci jako podstawę egzystencji. I jakkolwiek nie próbowałbyś go nazywać, strach pozostaje strachem. Zwyczajnym i ludzkim, ale dla Ciebie liczy się tylko nadczłowieczeństwo. Dlatego potrzebujesz tłumu, w który się wtopisz i z którym będziesz krzyczeć jednym głosem, żeby na chwilę ten strach zagłuszyć. Czujesz, że razem możecie zniszczyć wszystko. Niestety, to prawda.

                Kiedy nie znikają źródła lęku, rodzi się poczucie bezsilności, która przeobraża się w gniew. A ten, nawet najświętszy, zaślepia. Wtedy rodzą się mity, na mitach buduje się dogmaty, a z przekonaniami, uznanymi za objawione, nie da się już dyskutować. Dlatego, czym bardziej próbujesz, w swoim pojęciu, przysporzyć Polsce chwały, tym większą  w rzeczywistości sprowadzasz na nią hańbę i upokorzenie. Zwłaszcza wtedy, kiedy Jej najważniejsze święto  czcisz mordobiciem. Nadużywanie przez Ciebie słów  honor i patriota nie jest już nawet bezczelnością - to cynizm. Cokolwiek ważnego masz wtedy do powiedzenia, a na pewno mógłbyś mieć, sam odbierasz sobie głos. Wszystko, co słuszne zostaje roztrwonione, a pozostaje tylko wstyd. Brak szacunku dla innego człowieka wprowadza symetrię między Ciebie, a Twoich prawdziwych czy wymyślonych wrogów. Stajesz się lustrzanym odbiciem wszystkiego tego, czego nienawidzisz: artretyzm lewicy odbija się trądem na prawicy. 

                Są tacy, którym Twoja furia jest na rękę. Jedni marzą o tym, żebyś wyniósł ich do władzy. Drudzy wierzą, że Twoje barbarzyństwo pozwoli im władzę zachować. Ktokolwiek z nich będzie miał rację, prawdziwym zwycięzcą nie będzie żaden z nich, tylko ktoś, kto nie życzy temu krajowi dobrze. Na pewno będziesz potępiany, może nawet ukarany, bo niczyje zaniedbania nie zwolnią Cię z odpowiedzialności za własne postępowanie. Domagasz się sądzenia, więc sam będziesz sądzony.  Ale żadne pałowania, żadne zakłady karne nie uratują Cię przed samym sobą. Kara dla przykładu odniesie odwrotny skutek,  jeśli nie pójdzie w parze z poczuciem winy, a nimb cierpienia za słuszną sprawę umocni Cię w Twoich przekonaniach. Błędne koło nie zostanie przełamane, śnieżna kula będzie rosnąć. Zawsze znajdzie się ktoś, kto zechce ją wykorzystać. Ale na pewno nie dla dobra Polski.

               

                Być może nigdy nie przyznasz, że prawdziwa siła to właśnie miłość. Jeśli mierzi Cię to słowo, zamień je na uczciwość, życzliwość, szacunek. Gotów jesteś oświadczyć, że w tym obszarze blisko nam do doskonałości? Możesz nie uwierzyć, ale nie musi ona oznaczać zgody na niesprawiedliwość, za to potrafi uzbroić w skuteczną broń. Może nie dowiesz się nigdy, że są ludzie, choć zawsze było ich niewielu, których wiara oparta na miłości jest tak silna, że nie muszą chować się w bastionach, bo tylko otwarcie na innego człowieka, nawet prawdziwego wroga, wzbogaca ich i umacnia. Każdą zmianę w otaczającym ich świecie przyjmują z pokorą, jako dar od Boga, którego część noszą w sobie. Dlatego nie ma w nich miejsca na strach, a pokora pozwala rozumieć, że zawsze można stać się lepszym, bo nawet oni nie są idealni. Tylko pycha każe wierzyć, że można tego od Człowieka oczekiwać. Pycha sprawia też, że człowiekowi wydaje się, że może znać wszystkie odpowiedzi i ma prawo potępiać innych. Ta możliwość ciągłego dążenia do ideału, indywidualnego odkrywania ciągle nowych odcieni tej samej Prawdy, w ramach kodeksu opartego na miłości do Człowieka, jako dzieła Bożego, jest dla nich największym Darem i źródłem radości - bo to właśnie jest Wolność. Poszanowanie dla Człowieka, staje się dla nich bramą wskazującą najlepszą drogę. Prawdą i Wolnością dzielą się, dając przykład własną postawą i próbując zrozumieć człowieka, potępiając czyny, a nie osoby. Wiedzą, że wymuszenie przestrzegania zakazów i nakazów, bez ich zrozumienia, postrzegane jest jako kara. Dlatego do fizycznej siły uciekają się tylko w obronie Wolności, bo, z definicji, nie da się Jej nikomu narzucić.

Ci ludzie niekiedy reprezentowali Kościół, jeszcze rzadziej władzę. Właśnie oni budowali siłę tego narodu, dając mu z siebie wszystko, co mieli najlepszego. To był Patriotyzm i Wielkość. I nie zbrojne zrywy, ale właśnie pamięć o tej sile pozwalała Polakom przetrwać najtrudniejsze czasy. Prawdzie i Wolności tak rozumianym nie zagrażają granice, czas, szaleństwa kolejnych epok ani żadna ideologia, prawa czy nieprawa. To One podtrzymują tożsamości, kultury i tradycje narodów. Dopóki żyją osoby, które te wartości w sobie mają, dopóty jest szansa, że mury runą, a ludzie staną razem obok siebie, zamiast przeciwko sobie. Ja wierzę, że bez tego nie ma wielkości narodu. Oczywiście, możesz robić wszystko, żeby udowodnić, że to utopia. Ale, szukając rozwiązania swoich niekwestionowanych problemów, pamiętaj, że żadna rewolucja nie poprawia sytuacji społeczeństwa, kiedy poddani zamieniają się tylko z panującymi na miejsca.

                Nie wiem, czy będziesz chciał kiedykolwiek uwierzyć, że to pokój, poczucie bezpieczeństwa i bliskość z innymi ludźmi, a nie potrzeba ciągłej walki jest naturalnym stanem dojrzałego człowieka. Możesz nie przyjąć nigdy do wiadomości, że grubiaństwo, przemoc i wykorzystywanie człowieka przez człowieka - zło w żadnej formie nie ma ani narodowości, ani koloru skóry, ani wyznania. Nie musi Cię obchodzić to, że nie potrzeba imigrantów, żeby dzieci, kobiety i starcy nie mogli czuć się bezpiecznie na ulicach. Ani to, że najprawdziwszy Polak jest zdolny do tego samego szaleństwa, co islamski terrorysta, jeżeli tak samo okaleczy się jego światopogląd. To kalectwo można w sobie pielęgnować albo się go wyrzec. Do tego drugiego potrzeba odwagi, bo to wymaga opuszczenia murów twierdzy i zobaczenia świata z dużo szerszej perspektywy. Możesz się bać, że tak jak ryba dławi się nadmiarem tlenu, tak i Ciebie mogłoby to przytłoczyć. Ale skoro do tej pory nikogo nie obchodziło to, żebyś widział więcej, niż kawałek śmierdzącej fosy za murem obronnym, to nie bój się, że nagle ktoś wyśle Cię dalej.

                Nie zapominaj tylko, że okienko strzelnicze ogranicza widok.

               

                Może kiedyś nadejdzie chwila, kiedy zapragniesz lepszego świata nie dla siebie, ale dla kogoś, kto stanie Ci się bliski - choćby dla własnego dziecka. Paradoksalnie, to może być nagłe uchylenie bram twierdzy. Może wtedy dopiero poznasz prawdziwą radość i zobaczysz tyle światła, ile nie widziałeś przez całe życie. Tego Ci życzę. To będzie Twoja szansa.

                Bo, mimo wszystko, szerokość Twojego horyzontu zależy tylko od Ciebie samego.

               

      
Nieprawdziwy